De opening van het galerieseizoen vraagt om een spraakmakende tentoonstelling. Nadat alle collega’s zijn uitgeraasd op de eerste twee zaterdagen van september presenteren wij u op 16 september schilderkunst zoals u die nog nooit eerder zag. In een nieuwe reeks schilderijen laat Rob Birza (1962) zien dat zijn abstracte idioom nog lang niet is uitgekristalliseerd. Zijn drang tot continue herformulering duwt zijn toch al rijke oeuvre een nieuwe richting op.

In deze nieuwste serie heeft Birza ervoor gekozen om de symmetrie los te laten en zijn systeem -met cirkels- op te zetten zonder tussenkomst van een meetlat of passer. De kunstenaar is niet bang om luiheid en baldadigheid in te zetten om zijn eigen systeem en daarmee de schilderkunst te ondermijnen. Rebellie schept nieuwe openingen en kansen. Het is juist deze anarchie die zo bepalend is geweest voor de ontwikkeling van de abstracte kunst.

De losheid waarmee deze schilderijen zijn opgezet sorteren een direct effect. Er is sprake van ontregeling en overdrijving. Het systeem lijkt door een gebrek aan zwaartekracht alle kanten op te gaan en te imploderen. Wat je als toeschouwer ervaart is een overweldigende optische bewegelijkheid van naar voor en naar achter pulserende cirkels en kleuren. Verleidelijkheid ook, door de vele associaties die zich opdringen maar die zich uiteindelijk niet laten herleiden. En het lijkt erop dat de kleuren door de losse geste zoeken naar een nog grotere expressieve vrijheid dan voorheen. Ik durf te stellen dat Birza’s kleurendrift van een ongeëvenaarde rijkdom is.

Het is een zeldzaamheid dat een schilder zo effectief het decoratieve naar zijn hand kan zetten in dienst van de schilderkunst. Hij overlaadt je met een gevoel van negentiende-eeuwse decadentie en virtuositeit. Maar tegelijkertijd kijk je naar beeld dat je nooit eerder hebt gezien. Zo’n paradox is voor Birza belangrijk. Tegenstellingen zet hij graag in om een spanningsveld te creëren waarmee hij zijn beelden een bestaansrecht geeft op meerdere niveaus. Dat is een rode draad in zijn werk en met de toevoeging van deze nieuwe cyclus Drifting Circles is zijn toch al belangwekkende oeuvre verder verdiept.