Rob Birza
Systems in Warped Space
In een nieuwe reeks schilderijen getiteld Systems in Warped Space toont Rob Birza andermaal aan dat door zijn open houding ten opzichte van het medium de mogelijkheden van de schilderkunst een kosmische oneindigheid kennen. Waar veel hedendaagse schilderkunst ten onder gaat aan de hang naar decoratie, behaaglijkheid en gemakzucht, kiest Birza de weg van de meeste weerstand om tot beelden te komen waarin vorm en betekenis op overtuigende en relevante wijze worden ingezet.
In de vorige cyclus schilderijen die onder de titel Shifting Systems in 2012 in onze galerie te zien was, bewogen de geschilderde systemen (rasters) zich tussen een voor- en achtergrond en openden daarmee de weg naar een optische ruimtelijkheid die op geraffineerde wijze bij de toeschouwer vragen opriep over de relevantie van de begrippen figuratie en abstractie in de hedendaagse schilderkunst. Ontwrichting en versmelting spelen in het oeuvre van Birza een belangrijke rol. Hij breekt de verworvenheden van de schilderkunst stukje bij beetje af om vervolgens uit de restanten iets nieuws te bouwen dat even onverwacht als vanzelfsprekend is. In deze nieuwe cyclus heeft Birza de ordening teruggebracht tot de grondvormen van ruiten en vierkanten. Door het toepassen van deze elementaire vormen in een geabstraheerde formulering van gekromde ruimte, wordt de tegenstelling - en het daaruit voortkomende schilderkundige vraagstuk - tussen het platte vlak en optische ruimtewerking centraal gesteld.
De term gekromde ruimte refereert aan een driedimensionale geometrie buiten het vlak en is afkomstig uit de relativiteitstheorie om zwaartekracht te verbeelden. Het is daarmee een geabstraheerde visuele formulering van een wetenschappelijke theorie. De feitelijke tekortkomingen om een theorie over ruimte en tijd te vertalen naar een plat vlak bieden Birza de mogelijkheid tot een grondig onderzoek naar de schilderkundige uitkomsten van die onmogelijkheid. Door gebruik te maken van metallic kleuren en iriserende pigmenten die een overtuigende kleurenrijkdom opleveren met een onwerkelijke glans en het opzettelijk inpassen van afwijkingen ontwricht hij het wetenschappelijke uitgangspunt van de formulering nog verder. Wat overblijft zijn constructies die door het associatieve, bewegelijke en ruimhartige schildersgebaar een nieuwe formulering vormen waar betekenis aan wordt gegeven. Het blijft Birza’s grote kracht om alles binnen zijn bereik te annexeren en te manipuleren en daarmee de problematiek van essentiële schilderkundige vraagstukken te onderzoeken. De verbeelding wint het hier ruimschoots van de wetenschap.